مطالعه ی علل اقتصادی- اجتماعی مؤثر بر پدیده ی تکدّی گری؛ مطالعه ی موردی در شهر مشهد

این مقاله به مطالعه ی علل اقتصادی و اجتماعی تکدّی‏گری در شهر مشهد پرداخته است. نویسندگان از رویکردهای جامعه‏شناختی و سیاست اجتماعی برای روشن شدن ابعاد مفهومی و نظری آن سود جسته اند و از روش کیفی و فنونی چون مصاحبه‏های عمیق و نیمه سازمان‏یافته و مشاهده ی وضعیّت ظاهری و شیوه‏ها و شگردهای تکدّی‏گری آن ها برای شناخت، تحلیل و جمع‏آوری اطلاعات استفاده کرده اند. پدیده ی تکدّی‏گری با دو دسته عوامل مشتمل بر مستعد کننده های محیطی و عوامل مستقیم اثر گذار مرتبط است که از طریق برانگیختن احساسات نوع دوستانه ی ترحم‏آمیز عمل می‏کند. یافته‏های پژوهش نشان داد که عوامل مهمی چون ماهیّت شهر مشهد از نظر مذهبی بودن و مهاجر‏پذیری و ویژگی های متکدّیان مانند وضعیّت جسمانی نامناسب، سطح تحصیلات پایین، نابه سامانی خانوادگی، فقدان قابلیّت های پایه‏ای و فقر و بی کاری آنان از عوامل تعیین کننده ای بودند که یک دیگر را تقویت می کردند و به بروز شرایط درماندگی و پذیرش نقش تکدّی‏گری انجامیدند. هم چنین مطالعه نشان داد که پذیرش نقش تکدیگری از طریق فرایند اجتماعی- روانی تحقیرکننده ی عزت نفس عادی شده و استمرار پیدا کرده است. بنایراین، برخلاف نظریاتی که متکدّیان را به بی‏همتی و رذیلت اخلاقی متهم می کند؛ براساس دستاوردهای این مقاله این ها علل مؤخر و ثانویه‏اند و فقر و درماندگی و متغیّرهای مرتبط نقش اساسی‏تر را در این فرایند ایفا می‏کنند.